TOP 10: Najlepsze filmy wojenne wszech czasów

Filmy wojenne swoje początki miały jeszcze w czasach kina niemego. Tuż po zakończeniu I wojny światowej Charlie Chaplin nakręcił film „Charlie żołnierzem”, który uznaje się za pierwszy film wojenny w historii. Od tamtego czasu światem wstrząsnęło wiele okrutnych wojen, które odcisnęły swoje piętno na kinematografii nie tylko w sensie dosłownym, ale też przynosząc twórcom inspiracje do tworzenia dzieł o tematyce wojennej. Które z nich przeszły do historii kina jako najlepsze?

Dobry film wojenny, czyli jaki?

Choć dobry film wojenny niekoniecznie musi być widowiskowy, a historia kina zna wiele przypadków kameralnych produkcji opowiadających o wojnie, większość dzieł tego gatunku (szczególnie tych, które ukazują działania militarne) pochłania ogromne budżety. Dawniej przeznaczano je na gigantyczne ilości statystów, efekty pirotechniczne i techniczne, charakteryzację i zdjęcia w terenie. Dziś inwestuje się je głównie w CGI. W obydwu przypadkach chodzi jednak o to samo – o jak najwierniejsze ukazanie ogromu i okrucieństwa wojny oraz strat i szkód, jakie przynosi.

Dlatego też to właśnie specjalizujący się w wysokobudżetowych superprodukcjach filmowcy z Hollywood odpowiadają za najsłynniejsze filmy wojenne wszech czasów. A to z kolei wyjaśnia, dlaczego większość dobrych filmów wojennych dotyczy konfliktów, w których brały udział Stany Zjednoczone – wojny w Wietnamie, Korei, Afganistanie oraz obydwu Wielkich Wojen.

Nie oznacza to oczywiście, że w Europie czy Azji nie powstają dobre wojenne filmy. Stanowią one jednak nikły procent w porównaniu z hollywoodzkimi filmami o wojnie. Warto zaznaczyć też, że w poniższym zestawieniu nie skupialiśmy się na wszystkich rodzajach filmów wojennych – produkcjach o tematyce obozowej, dziełach ukazujących życie cywilów w trakcie wojny czy obrazach ukazujących skutki międzynarodowych konfliktów. Do kolejnego zestawienia odłożyliśmy też filmy historyczne, czyli opowiadające o wojnach sprzed XX wieku. Dlatego też najlepsze filmy wojenne zgromadzone w tym zestawieniu są produkcjami bądź koprodukcjami USA, które w bezpośredni sposób opowiadają o działaniach militarnych i losach żołnierzy na frontach wielkich, współczesnych konfliktów. Które dzieła spełniły te kryteria i znalazły się w naszym TOP 10 filmów wojennych?

10. „Pluton”, reż. Olivier Stone

Akcja „Plutonu” toczy się podczas wojny w Wietnamie. Młody żołnierz – idealista, który z miłością i ufnością patrzy na swój kraj, szybko weryfikuje swoje poglądy, kiedy przychodzi mu zmierzyć się ze strachem, gniewem, wycieńczeniem i innymi słabościami, które podczas wojny mogą kosztować go utratę życia. W rolach głównych wystąpili Charlie Sheen i Willem Dafoe.

9. „Furia”, reż. David Ayer

„Furia” to jedna z tych produkcji, które naprawdę udały się Davidowi Ayerowi. Wojenne obrazy z końca II wojny światowej są tu ukazane w wyjątkowo dosadny i realistyczny sposób, jednak epatowanie przemocą nie jest dla Ayera celem samym w sobie. „Furia” to przede wszystkim opowieść o przyjaźni, zaufaniu, bohaterstwie i męstwie, w której Brad Pitt stworzył jedną ze swoich niezapomnianych ról. Fakt, że nie brakuje w niej patosu. Jednak gdzie można pozwolić sobie na patos, jeśli nie w filmie wojennym?

8. „Dunkierka”, reż. Christopher Nolan

Opowieść o operacji Dynamo, która podczas II wojny światowej doprowadziła do ewakuacji brytyjskich wojsk z Dunkierki do Wielkiej Brytanii, zasługuje na wyróżnienie przede wszystkim z uwagi na swoją warstwę formalną. Jak zwykle w filmach Nolana, zdjęcia zapierają dech w piersiach, aktorstwo stoi na najwyższym poziomie, a czas jest tylko narzędziem w rękach architekta świata przedstawionego, który dekonstruując linearną historię nadaje jej dodatkowe znaczenie.

7. „Wróg u bram”, reż. Jean-Jacques Annaud

W tym filmie wojennym przyglądamy się rzadko eksploatowanej przez amerykańskie kino bitwie o Stalingrad przez pryzmat pojedynku dwóch snajperów. Doskonałe kreacje aktorskie Jude’a Law, Josepha Fiennesa, Rachel Weisz i Eda Harrisa nie przyćmiewają jednak obrazu jednej z największych bitew II wojny światowej, podczas której radzieccy żołnierze traktowani byli jak mięso armatnie. Reżyser „Wroga u bram” daleki jest od ukazywania wielkich, heroicznych postaw, zamiast których przyglądamy się wojnie od brudnej i bardzo brzydkiej strony.

6. „Szeregowiec Ryan”, reż. Steven Spielberg

Nagrodzony 5 Oscarami film Stevena Spielberga jest chwytającą za serce opowieścią o rozgrywającą się na tle II wojny światowej. Gwiazdorska obsada z Tomem Hanksem na czele wciela się w oddział, którego zadaniem jest uratowanie jednego szeregowca, Jamesa Francisa Ryana (Matt Damon), który jako jedyny z braci przeżył wojnę. Przesuwanie się za linię wroga w celu uratowania jednego żołnierza sprawia, że oddział zaczyna mieć wątpliwości co do sensu swojej misji i ceny, jaką musi płacić za życie jednego szeregowca.

5. „Cienka czerwona linia”, reż. Terrence Malick

Ekranizacja powieści Jamesa Jonesa o tym samym tytule stara się w jak najbardziej przekrojowy sposób ukazać wojnę, a przede wszystkim jej bezsens. Mimo wielu gwiazd zaangażowanych do obsady tego filmu wojennego, w „Cienkiej czerwonej linii” nie ma miejsca na głównych bohaterów. Przedstawieni są tu żołnierze o różnej randze i o różnej odporności na okrucieństwa wojny. Niektórzy z nich są zdolni do heroicznych czynów, inni są gotowi ze strachu dopuszczać się niegodziwości. Ich polem walki z japońskimi wojskami jest Guadalcanal w archipelagu Wysp Salomona, jednak ani amerykańscy żołnierze, ani japońskie wojska, ani tym bardziej mieszkańcy zdają się nie wiedzieć, jaki sens ma cała ta walka.

4. „Przełęcz ocalonych”, reż. Mel Gibson

W „Przełęczy ocalonych” Mel Gibson po raz kolejny popisał się swoim kunsztem reżyserskim, który pozwala mu snuć zachwycające opowieści o męstwie. Oparta na faktach historia z tego filmu wojennego jest jednak o tyle przewrotna, że o męstwie i odwadze głównego bohatera nie świadczy umiejętność posługiwania się bronią, lecz zdolność do jej odłożenia i odmówienia dalszych walk. W rolę autentycznego bohatera, na którego biografii został oparty film, wcielił się Andrew Garfield.

3. „Full Metal Jacket”, reż. Stanley Kubrick

Tytuł tego wyjątkowego filmu wojennego tłumaczy się w Polsce jako „Pełny magazynek”, jednak w tym przypadku lepiej pozostawić wersję oryginalną. Wyposażone w wyjątkowo czarny humor dzieło Kubricka ukazuje dehumanizację jednostki nie tylko na froncie, ale także w koszarach, gdzie żołnierze traktowani są w uwłaczający ludzkiej godności sposób, co często prowadzi do tragedii. W efekcie nieludzkiej musztry i strachu wywołanego wojną, młodzi chłopcy o rozmaitych charakterach zamieniają się w maszyny do zabijania.

2. „Łowca Jeleni”, reż. Michael Cimino

Jedno z największych arcydzieł kina, nie tylko wojennego, i zdecydowanie najlepsze dzieło Michaela Cimino to opowieść o trójce przyjaciół, która trafia na wojnę w Wietnamie. Wkrótce przyjaciele trafiają do niewoli, gdzie zmuszani są do gry w rosyjską ruletkę. Udaje im się uciec, jednak rozdzielają się i każdy na swój sposób musi radzić sobie z powojenną traumą. Wielkość „Łowcy jeleni” nie objawia się ani w widowiskowych scenach walki, ani w realistycznym odtworzeniu działań militarnych. Michael Cimino osiągnął sukces dzięki genialnemu zarysowaniu postaci i umiejętnym zgłębieniu ludzkiej psychiki naznaczonej wojennymi przeżyciami.

1. „Czas Apokalipsy”, reż. Francis Ford Coppola

Choć w powyższym zestawieniu znalazło się wiele dobrych filmów wojennych, żaden nie może równać się z „Czasem Apokalipsy”. Coppola, inspirując się „Jądrem ciemności” Josepha Conrada, dosięgnął filmowego geniuszu, realizując to wyjątkowe dzieło – kontestujące z ówczesnym, wyidealizowanym obrazem Stanów Zjednoczonych, przepięknie sfotografowane, opatrzone świetną muzyką, wypełnione doskonałymi kwestiami i, przede wszystkim, docierające do samego, mrocznego jądra ludzkiej natury.

Jeśli jesteście zainteresowani również najstraszniejszymi horrorami lub najśmieszniejszymi komediami, a także tym gdzie najlepiej obejrzeć je online, zapraszamy do przejrzenia naszych pozostałych filmowych zestawień.